Artan enflasyon ve yükselen faiz ortamı, geniş toplum kesimlerini olduğu gibi sağlık çalışanlarını da kredi kartına bağımlı hale getirdi. Temel ihtiyaçlar dâhil pek çok harcamanın kartla yapılması, borç yükünü hızla büyüttü. BDDK ve BKM verileri, hem kredi kartı kullanımındaki olağanüstü artışı hem de ödenemeyen borçların tehlikeli şekilde yükseldiğini gözler önüne seriyor.
Kart Borçlarında Kırmızı Alarm
Kredi kartı borçları özellikle taksitsiz işlemlerde büyük bir sıçrama gösterdi. BDDK’nın 7 Kasım haftasına ilişkin verileri, bireysel kredi kartı borçlarının 1 trilyon 610 milyar TL’sinin taksitsiz harcamalardan oluştuğunu ortaya koyuyor. Taksitli borçlar ise 939 milyar TL seviyesinde.
Taksitsiz kredi kartı borcu, geçen yılın aynı dönemine göre %47 arttı. Bu tablo, özellikle günlük tüketim kalemlerindeki fiyat artışlarının ne kadar güçlü olduğunu bir kez daha doğruluyor.
Şimşek’in Göreve Başladığı Dönemle Karşılaştırma Çarpıcı
Haziran 2023’te taksitsiz kart borcu 403,4 milyar TL seviyesindeydi. Yaklaşık iki buçuk yılda bu tutarın dört katına çıkması, hanehalkı bütçesinin temel ihtiyaçlar karşısında ne kadar zorlandığını açık şekilde gösteriyor.
Sağlık Çalışanları da Borç Kısır Döngüsünde
Sağlık çalışanları, artan yaşam maliyetleri nedeniyle gelirlerini ay sonuna taşımakta zorlanan meslek grupları arasında öne çıkıyor. Maaşların gıda, barınma ve faturalar karşısında erimesi, temel giderlerin bile çoğu zaman kredi kartı ile yapılmasına yol açıyor.
Eylül ayında kredi kartıyla yapılan harcamalar, banka kartı ödemelerinin 5 katına ulaştı.
-
Kredi kartı harcaması: 1 trilyon 848 milyar TL
-
Banka kartı harcaması: 359 milyar TL
Kredi kartı ödemelerinin yaklaşık %25’i market ve gıda alışverişlerinden oluştu.
Batık Borç 2,5 Katına Çıktı
Kredi kartı kullanımındaki patlama, ödenemeyen borçları da büyüttü.
-
Takibe düşen bireysel kart borcu: 115 milyar 236 milyon TL
-
Geçen yıl aynı dönem: 46 milyar 855 milyon TL
Batık borçtaki artış, bir yılda 2,5 kata ulaşmış durumda.
Gıda Fiyatları Gelirleri Aşıyor
Açlık ve Yoksulluk Sınırı Rekor Seviyede
BİSAM’ın açıkladığı verilere göre gıda fiyatlarındaki yükseliş, maaşlı çalışanlar için ciddi bir baskı oluşturuyor.
-
Açlık sınırı: 26.925 TL
-
Yoksulluk Sınırı: 93.135 TL
-
Tek kişinin yaşam maliyeti: 43.000 TL
Açlık sınırının asgari ücreti 5 bin TL geride bırakması, özellikle büyük şehirlerde yaşamın neden borçla devam ettirildiğini somut biçimde ortaya koyuyor.
Günlük Gıda Harcaması 900 TL’ye Yaklaşıyor
BİSAM’ın hesaplamasına göre bir kişinin günlük gıda harcaması en az 898 TL. Bunun dağılımı şöyle:
-
Süt ve süt ürünleri: 297 TL
-
Et, yumurta, baklagil: 227 TL
-
Ekmek-makarna grubu: 123,74 TL
Bu rakamlar, Türkiye’de çalışan kesim için tasarrufun neredeyse imkânsız hale geldiğini gösteriyor.
Türkiye’de Geçinmek Her Ay Daha Zor
Yüksek enflasyon, temel tüketim kalemlerindeki hızlı zamlar ve kredi kartı kullanımına bağlı borçlanmadaki artış, özellikle sağlık çalışanları gibi yoğun mesaiyle çalışan kesimlerin hayatını daha da zorlaştırıyor. Maaşların alım gücünün erimesi, borç döngüsünü her geçen ay daha da derinleştirirken, geniş toplum kesimleri için ekonomik baskı artarak sürüyor.
