sağlık bakanlığı, düşme, çarpma, spor kazaları ve trafik kazaları gibi durumlarda ortaya çıkan diş travmalarında yapılması gereken doğru ilk müdahaleleri içeren yeni “Dental Travma Rehberi”ni yayımladı. Rehber, özellikle çocuklar ve sporcular için hayati önem taşıyan uygulamaları adım adım anlatıyor.
Dental Travmalar Yaygın Bir Halk Sağlığı Sorunu
AA’nın derlediği bilgilere göre travmatik dental yaralanmalar, tüm yaralanmaların yaklaşık %5’ini oluşturuyor.
Okul öncesi çocuklarda bu oran %17’ye kadar yükseliyor.
Araştırmalar, her dört çocuktan birinin yaşamı boyunca en az bir kez dental travmaya maruz kaldığını gösteriyor. Dünya verileri, dental travmaların en sık görülen beşinci sağlık sorunu olduğunu ortaya koyuyor.
Diş travmalarının başlıca nedenleri:
-
Düşmeler
-
Çarpmalar
-
Spor yaralanmaları
-
Trafik kazaları
Otizm, epilepsi, serebral palsi ve görme engeli gibi özel gereksinime sahip bireylerde risk çok daha fazla görülüyor.
Bu travmalar yalnızca fiziksel değil; estetik, fonksiyonel ve psikolojik sonuçları ile bireyin yaşam kalitesini doğrudan etkileyebiliyor.
Diş Yerinden Çıkarsa Ne Yapılmalı?
Rehbere göre, diş tamamen yerinden çıkarsa (köküyle birlikte):
-
Kök kısmına asla dokunulmamalı,
-
Dişin kurumasına izin verilmemeli,
-
Diş, sade sütün içinde temiz bir kaba konulmalı,
-
En geç 60 dakika içinde diş hekimine ulaştırılmalı.
Bu işlem, dişin tekrar yerine yerleştirilme şansını ciddi oranda artırıyor.
Dişin Bir Parçası Kırılırsa…
Diş kırıklarında da benzer bir yaklaşım gerekiyor:
-
Kırık parça kurutulmamalı,
-
Hızla bulunup süt dolu temiz bir kaba konulmalı,
-
60 dakika içinde diş hekimine ulaştırılmalı.
Kırık parçanın yerine yerleştirilmesi, hem estetik hem fonksiyon açısından en iyi sonucu veriyor.
Parça bulunamazsa da gecikmeden hekime başvurmak hayati önem taşıyor.
Spor Yaralanmalarında Risk Daha Yüksek
Diş yaralanmalarına en sık şu sporlarda rastlanıyor:
-
Futbol
-
Basketbol
-
Hokey
-
Boks
-
Güreş
-
Beyzbol
-
Tekvando
Bakanlık, sporcular için ağız koruyucu ve yüz koruyucu başlık kullanımını güçlü şekilde öneriyor.
Ağız koruyucular diş, dil, dudak ve yanak yaralanmalarını engellemede oldukça etkili.
Müdahale Gecikirse Sonuçlar Kalıcı Olabiliyor
Diş travması sonrası doğru müdahale yapılmazsa diş kaybı kalıcı hale geliyor.
Özellikle ön dişlerdeki kayıplar:
-
Özgüven eksikliği,
-
Gülme ve konuşmada çekinme,
-
Çocuklarda sosyal dışlanma ve okul başarısında düşüş,
-
Yetişkinlerde iş görüşmelerinde ve sosyal ilişkilerde zorluk
gibi ciddi psikososyal sonuçlara yol açabiliyor.
Bakanlık: “Doğru Korunma ve Doğru Müdahale Hayat Kurtarır”
Sağlık Bakanlığı, hem travmaları önleyecek koruyucu ekipmanların kullanımını hem de travma sonrası uygulanacak hızlı ve doğru adımların önemini vurguluyor.
Yeni rehber, özellikle ailelerin, sporcuların, öğretmenlerin ve sağlık çalışanlarının bu konuda bilinçlenmesini hedefliyor.
Diş kayıplarının büyük bölümü doğru ilk müdahale ile önlenebilir durumda. Bu nedenle rehberin yaygın şekilde uygulanması bekleniyor.
