ABD’deki Wisconsin-Madison Üniversitesi araştırmacıları, yıllardır gizemi çözülemeyen bazı ölümcül hastalıkların ardındaki mekanizmayı açığa çıkardı. “Science” dergisinde yayımlanan çalışmaya göre, “RPA” adlı protein, kromozomların uç kısımlarında yer alan telomerleri koruyarak genetik dengenin devamını sağlıyor ve bu sayede kanser ile kemik iliği hastalıklarının önlenmesinde hayati rol oynuyor.
Telomerlerin Kısalması Ölümcül Hastalıklara Yol Açıyor
Araştırma sonuçlarına göre RPA proteininin bozulması, telomerlerin kısalmasına neden oluyor.
Bu durum, aplastik anemi, miyelodisplastik sendrom ve akut miyeloid lösemi gibi ciddi hastalıkların gelişimini tetikliyor.
Bilim insanları, hücre yaşlanması ve genetik kararsızlık arasındaki ilişkinin bu protein üzerinden açıklığa kavuştuğunu belirtiyor.
Yapay Zekâ Sayesinde Hücresel Mekanizma Aydınlatıldı
AlphaFold Modeli ile Yeni Bir Dönem
Yapay zekâ tabanlı AlphaFold modeli, araştırmacılara RPA’nın hücrelerde DNA onarımını gerçekleştiren telomeraz enzimini aktive ettiğini gösterdi.
Bu aktivasyon, genetik bütünlüğün korunmasını sağlıyor.
Yapılan laboratuvar testleri, bu bulguların doğruluğunu destekledi.
“Nedenini Artık Biliyoruz”
Çalışmayı yöneten Prof. Ci Ji Lim, şu ifadeleri kullandı:
“Bazı hastalarda telomerlerin neden anormal derecede kısa olduğunu anlayamıyorduk. Artık bunun RPA’nın telomerazı uyaramamasından kaynaklandığını biliyoruz.”
Erken Tanı ve Kişiye Özel Tedaviler İçin Umut
Uzmanlar, bu keşfin erken teşhis ve kişiye özel tedavi yöntemlerinin geliştirilmesinde devrim yaratabileceğini söylüyor.
Araştırmacılar ayrıca, farklı ülkelerden hekimlerin kendi hastalarında gözlenen genetik mutasyonların RPA işlevine etkisini anlamak için kendileriyle temasa geçtiğini açıkladı.
