Milli Eğitim Bakanlığı, liselerde zorunlu eğitim modelini yeniden yapılandırmak üzere harekete geçti. Mevcut 4 yıllık lise eğitimine daha esnek bir yapı kazandırılması hedeflenirken, masada üç farklı model üzerinde duruluyor. Hedef, merkezi sınav baskısını azaltmak ve öğrenci merkezli, çağın gereklerine uygun bir sistem kurmak.
Uzun süredir sivil toplum kuruluşlarının da gündeminde olan lise reformu, artık MEB’in doğrudan çalıştığı bir alan haline geldi. Yapay zekâdan eğitim teknolojilerine, okul dışı öğrenme olanaklarından okullaşma oranlarına kadar birçok unsur, zorunlu eğitimin yapısını yeniden düşünmeye zorladı.
Bakanlık, mevcut 12 yıllık zorunlu eğitimin son basamağı olan lise kademesi için 3 temel modeli değerlendiriyor:
-
3+1 Modeli: Lise süresi 3 yıla indirilecek, 12. sınıf ise üniversiteye hazırlık yılı olarak yapılandırılacak. Öğrencilere 3. yıl sonunda diploma verilecek.
-
2+2 Modeli: 10. sınıfı tamamlayan öğrencilere diploma verilecek; akademik ilerleme isteyenler 2 yıl daha devam edecek.
-
Yaş Modeli: Eğitim zorunluluğu yaşa bağlı hâle getirilecek, 16 yaşını dolduran öğrencilerin eğitime devam etme zorunluluğu kaldırılabilecek.
Eğitim sisteminde yapılacak bu değişikliklerin en büyük hedeflerinden biri de merkezi sınavların öğrenciler üzerindeki baskısını azaltmak. Cumhurbaşkanı Erdoğan da sık sık sınav odaklı bakış açısının eğitim sistemine zarar verdiğini vurgulamıştı.
MEB, geçtiğimiz yıl başlattığı “Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli” kapsamında 1., 5. ve 9. sınıflarda yeni müfredata geçmişti. Bu değişimin liselere yansıması da bu sürecin devamı olarak görülüyor. Bakanlık, alan uzmanları ve sivil toplum temsilcilerinin görüşlerini dikkate alarak eğitimde kaliteyi artırmayı amaçlıyor.
Tarihsel Arka Plan ve Gerekçeler
Zorunlu eğitimin 4+4+4 modeline dönüştüğü 2012 yılından bu yana ilk döngü 2023-2024 yılında tamamlandı. Bu süreçte birçok eğitim uzmanı, akademik başarısı düşük öğrencilerin zorunlu eğitim kapsamında okula devam etmesinin sınıf ortamlarında genel başarıyı düşürdüğünü ve okul terk oranlarını artırdığını ifade ediyor.
Uzmanlara göre, açık liseye yönelimin artması ve öğrencilerin ilgi alanlarına uygun olmayan eğitime mecbur bırakılması, sistemin esnetilmesi gerektiğini gösteriyor. MEB’in bu yönde tartışmaları yakından takip ettiği ve teşvik ettiği belirtiliyor.
Dünyadan Örnekler
-
ABD: Zorunlu eğitim eyaletlere göre değişmekle birlikte 6–16 veya 18 yaş arasında.
-
Almanya: 6–15 veya 16 yaş aralığında eğitim zorunlu.
-
Japonya: 6 yaşında başlayıp 15 yaşında biten 9 yıllık zorunlu eğitim.
-
İngiltere: 5–18 yaş arası eğitim zorunlu, ancak 16 yaşta okulu bırakmak mümkün.
-
Finlandiya & İsveç: 6–16 yaş arasında zorunlu eğitim uygulanıyor.
Kabineye Sunulacak
Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin, katıldığı bir televizyon programında, “Zorunlu eğitim 16 yıla çıktı gibi bir algı oluştu. Bu olumlu bir gelişme olsa da sektörlerde nitelikli eleman bulmakta zorlanıyoruz. Tartışmalar kamuoyuna yansırsa biz de değerlendirme yaparız” ifadelerini kullandı. Yapılacak değişikliklerin Kabine gündemine taşınacağı belirtiliyor.
