Sağlık hizmeti sektörü, insan yaşamını doğrudan etkileyen, 24 saat kesintisiz hizmet veren bir alandır. Bu nedenle sağlık çalışanlarının gece vardiyalarında görev alması kaçınılmaz bir gerekliliktir. Ancak, gece vardiyası çalışmasının sağlık çalışanlarının fiziksel, ruhsal ve sosyal yaşamları üzerinde önemli etkileri bulunmaktadır.
Gece çalışması, sağlık çalışanları üzerinde fiziksel ve psikolojik birçok olumsuz etkiye neden olabilir. Gece mesailerinde uyku düzeninin bozulması, yorgunluk, dikkat dağınıklığı ve konsantrasyon güçlüğü gibi sorunlar yaşanabilmektedir. Bu durum iş kazaları, tıbbi hatalar ve tedavi kalitesinde düşüşe neden olabilmektedir. Ayrıca uzun saatler boyunca ışık altında çalışmak, melatonin seviyesindeki değişiklikler nedeniyle sağlık sorunlarına da yol açabilir.
Gece nöbetleri stres, anksiyete ve depresyon gibi ruhsal sorunları da beraberinde getirebilir. Sağlık kurumlarında gece çalışan personelin bu risklere karşı korunması ve desteklenmesi oldukça önemlidir. Uygun dinlenme alanları, esnek çalışma saatleri, psikolojik destek hizmetleri gibi önlemlerin alınması gereklidir
İş Kazası Riskleri
Gece çalışması, yorgunluk ve dikkat dağınıklığına yol açarak iş kazası riskini artırır. Araştırmalara göre, gece vardiyalarında çalışan sağlık çalışanları, gündüz vardiyalarında çalışanlara göre daha yüksek iş kazası riski altındadır. Örneğin, cerrahi işlemler sırasında yapılan hatalar, ilaç yönetimindeki aksaklıklar veya tıbbi cihazların yanlış kullanımı gibi durumlar hasta sağlığını olumsuz etkileyebilmektedir (Dembe, Erickson, Delbos, & Banks, 2005).
Aile Hayatı ve Sosyal Yaşam
Gece vardiyalarında çalışan sağlık personelinin, ailesi ve sosyal çevresi ile yeterli vakit geçirememesi, iletişim ve etkileşim sorunlarına yol açabilmektedir. Bu durum, aile içi gerilimlere, boşanma oranlarının artmasına ve kişilerarası ilişkilerin bozulmasına neden olabilmektedir (Ala-Mursula, Vahtera, Kivimäki, Kevin, & Pentti, 2002).
Kadın Sağlığı
Gece vardiyalarında çalışan kadın sağlık personelinin, menstrüel düzensizlikler, infertilite, gebelik komplikasyonları ve erken doğum gibi sorunlarla daha sık karşılaştıkları bilinmektedir. Ayrıca, gece çalışmasının meme kanseri riskini artırdığına dair de kanıtlar bulunmaktadır (Schernhammer et al., 2001).
Sağlıkta Şiddet
Gece vardiyalarında çalışan sağlık personeli, hasta ve hasta yakınlarının artan stres ve sinirlilik durumları nedeniyle şiddete maruz kalma riski altındadır. Bu durum, hem fiziksel hem de psikolojik olarak sağlık çalışanlarını olumsuz etkilemektedir (AbuAlRub, 2010).
Uyku Sorunları ve Ruhsal Sağlık
Gece vardiyası çalışması, sağlık personelinin biyolojik saatinin bozulmasına, uyku kalitesinin azalmasına ve uykusuzluk sorunlarına yol açmaktadır. Bu durum, stres, anksiyete, depresyon gibi ruhsal sağlık sorunlarının ortaya çıkmasına neden olabilmektedir (Kecklund & Axelsson, 2016) olabilir.
Fiziksel ve Psikolojik Sağlık
Gece çalışması, sağlık çalışanlarının fiziksel ve psikolojik sağlığını olumsuz etkiler. Yorgunluk, stres ve uyku eksikliği, kalp hastalıkları, sindirim sistemi sorunları ve depresyon gibi sağlık sorunlarına yol açabilir . Ayrıca, gece çalışması, sağlık çalışanlarının iş performansını ve hasta bakım kalitesini olumsuz etkileyebilir.
Psikolojik ve Duygusal Sorunlar: Gece çalışması, stres, anksiyete ve depresyon gibi psikolojik sorunlara neden olabilir. Sosyal hayatın kısıtlanması da ruhsal sağlığı olumsuz etkileyebilir (Flo ve ark., 2012).
Metabolik Sorunlar: Gece çalışması, vücut metabolizmasını olumsuz etkileyebilir. Düzensiz uyku-uyanıklık döngüsü, kilo alımı, obezite, diyabet ve kalp hastalığı riskini artırabilir (Scheer ve ark., 2009).
Gastrointestinal Sorunlar: Düzensiz yeme alışkanlıkları ve artan stres, gece çalışanlarında sindirim sistemi problemlerine yol açabilir. Mide-bağırsak rahatsızlıkları, kabızlık ve reflü gibi sorunlar görülebilir (Costa, 2010).
Kardiyovasküler Riskler: Gece çalışması, kan basıncı, kolesterol ve diğer kardiyovasküler risk faktörlerini olumsuz etkileyebilir. Bu da kalp hastalıkları riskini artırır (Frost ve ark., 2009).
Kanser Riski: Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı (IARC), gece çalışmasının olası karsinojen bir etken olabileceğini belirtmektedir. Özellikle meme ve prostat kanseri riskini artırabilir (IARC, 2019).
Öneriler
Gece Vardiya Saatlerinin Azaltılması
Gece vardiyalarının süresinin azaltılması, sağlık çalışanlarının yorgunluğunu ve iş kazası riskini azaltabilir. Daha kısa gece vardiyaları, çalışanların dinlenme sürelerini artırarak genel sağlıklarını iyileştirebilir. Ayrıca, gece vardiyalarının daha sık değiştirilmesi, çalışanların biyolojik saatlerinin düzelmesine yardımcı olabilir .
Gece Çalışma Ücretinin Artırılması
Gece çalışan sağlık çalışanlarına ek ödeme yapılması, gece çalışmasının getirdiği zorlukları dengelemek için önemli bir teşvik olabilir. Bu, çalışanların motivasyonunu artırarak iş performansını ve hasta bakım kalitesini iyileştirebilir .
Güvenlik Önlemlerinin Artırılması
Gece vardiyalarında çalışan sağlık çalışanlarının güvenliğini sağlamak için hastanelerde güvenlik önlemleri artırılmalıdır. Güvenlik personeli sayısının artırılması ve güvenlik kameralarının etkin bir şekilde kullanılması, şiddet olaylarının önlenmesine yardımcı olabilir .
Sağlık Destek Programları
Gece vardiyalarında çalışan sağlık çalışanlarına, fiziksel ve psikolojik sağlık desteği sağlanmalıdır. Bu, çalışanların genel sağlık durumunu iyileştirerek iş performansını artırabilir .
Eğitim ve Farkındalık Programları
Sağlık çalışanlarına, gece çalışmasının riskleri ve bu riskleri azaltma yolları hakkında eğitim verilmelidir. Farkındalık programları, çalışanların riskleri daha iyi anlamasına ve önlem almasına yardımcı olabilir .
Sonuç
Gece çalışması, sağlık çalışanları üzerinde ciddi fiziksel, psikolojik ve sosyal riskler taşır. İş kazası riski, uyku bozuklukları, aile hayatına olumsuz etkiler, sağlıkta şiddet ve kadın sağlığı üzerindeki olumsuz etkiler, gece çalışmasının başlıca sorunları arasındadır. Bu sorunların üstesinden gelmek için, gece vardiya saatlerinin azaltılması, gece çalışma ücretinin artırılması, güvenlik önlemlerinin artırılması ve sağlık destek programlarının sağlanması gibi önlemler alınmalıdır. Sağlık çalışanlarının sağlığı ve güvenliği, hasta bakım kalitesini doğrudan etkiler ve bu nedenle gece çalışmasının getirdiği risklerin azaltılması büyük önem taşır.
Sağlık kurumlarında gece çalışan personelin korunması ve desteklenmesi oldukça önemli. Uygun dinlenme alanları, esnek çalışma saatleri, psikolojik destek hizmetleri gibi önlemlerin alınması gerekiyor. Hep-Sen olarak sağlık çalışanlarının haklarını korumak ve onları desteklemek amacıyla çalışmalarımızı sürdürüyoruz.
Sağlık sektöründe gece nöbetlerinin azaltılması, çalışma koşullarının iyileştirilmesi ve sağlık çalışanlarının refahının gözetilmesi için Hep-Sen olarak mücadelemize devam ediyoruz. Siz de bize destek olmak isterseniz web sitemizi ziyaret edebilirsiniz.
Kaynakça
