Sağlık Bakanlığı bölge hizmet grupları, her unvan ve branş için illerin personel doluluk oranlarına göre sınıflandırıldığı, tayin, alt bölge ve mazeret atamalarında temel ölçüt olarak kullanılan bir sistemdir. Yönetim Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından iki ayda bir güncellenen bu listeler, sağlık çalışanlarının görev yerlerinin belirlenmesinde, atama planlamasında ve personel dağılımında kritik rol oynar. Bu rehberde, bölge hizmet gruplarının ne olduğu, nasıl belirlendiği, kimleri kapsadığı ve tayin süreçlerinde nasıl uygulandığı ayrıntılı biçimde ele alınmaktadır.
Bölge Hizmet Grubu Nedir?
Sağlık Bakanlığı’nın her bir unvan ve branş için illeri — o ildeki personel doluluk oranlarına göre — A, B, C, D (ve bazı branşlarda E) hizmet gruplarına ayırdığı sınıflamadır. Sayısal temeli “Personel Dağılım Cetveli”ne (PDC) dayanmaktadır.
Bu sınıflama, hem merkezi düzeyde personel planlamasını kolaylaştırmak hem de sağlık çalışanlarının tayin-yer değişikliği süreçlerinde esas alınan bir gösterge sunmak amacıyla kullanılır.
Bölge hizmet grubu sistemi, bir tablodan ibaret görünse de saha açısından baktığınızda “hangi ilin, hangi branşın, hangi grupta olduğu” tayin ve alt bölge geçişlerinde belirleyici hale gelmektedir. Bu nedenle sağlık çalışanlarının bu tabloyu yalnızca bir belgeden ibaret görmemesi; aktif şekilde takip etmesi önemlidir.
Hizmet Bölgeleri ve Hizmet Gruplarının Belirlenmesi
PDC Doluluk Oranı ve Uygulama
Her unvan ve branş için; görevde olan personel sayısı ile PDC’de öngörülen ihtiyaç sayısı karşılaştırılır, sonucunda bir “doluluk oranı” elde edilir. Bu oranlara göre iller sıralanır.
Ardından, doluluk oranı yüksekten düşüğe doğru sıralanan iller şu şekilde gruplandırılır:
-
İlk ~20 il → A hizmet grubu
-
Sonraki ~20 il → B hizmet grubu
-
Sonraki ~20 il → C hizmet grubu
-
Geri kalan iller → D (ve bazı branşlarda E) hizmet grubu
Bu gruplama yalnızca il bazında değil, hangi unvan/branş için olduğu da ayrı ayrı hesaplanmıştır. Yani bir il aynı anda bir branşta A, başka bir branşta C olabilir.
Hizmet Bölgeleri ve Gruplar Arasındaki Ayrım
Bazı kaynaklar, illerin yalnızca hizmet grubu değil aynı zamanda “hizmet bölgesi” adı altında da sınıflandığını belirtmektedir; örneğin Türkiye genelinde “6 hizmet bölgesi” şeklinde bir bölümlendirme yapılmış ve her bölge için A-E grupları tanımlanmıştır.
Bu sistemin amacı; coğrafi, sosyo-ekonomik ve sağlık hizmeti yükü bakımından farklı iller arasındaki dengeyi gözeterek personel yer değiştirme sürecini adil şekilde yönetmektir.
Kimler Bu Sisteme Tâbidir?
Bölge hizmet grupları sistemi, öncelikli olarak Sağlık Hizmetleri ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri Sınıfı personelini kapsar. Yayımlanan listelere bakıldığında özellikle aşağıdaki unvanlar öne çıkmaktadır:
-
Uzman Tabip
-
Tabip
-
Uzman Diş Tabibi / Diş Tabibi / Eczacı
-
Ataması sınav yolu ile yapılan unvanlar (eczacı, biyolog, psikolog, diyetisyen, fizyoterapist, hemşire, ebe, sağlık memuru, laborant, tekniker ve teknisyen vb.)
Her duyuruda bu başlıklar altında iller-unvan-grup karşılaştırmaları yer alır. Bu nedenle, sağlık çalışanlarının hangi unvanla görev yaptığı ve bulunduğu ilin o unvan için hangi hizmet grubunda olduğu konusu kritik öneme sahiptir.
Sistem Hangi Amaçlarla Kullanılmaktadır?
İsteğe Bağlı Tayin ve Alt Bölge Tayinleri
Üst hizmet grubundaki illerden alt hizmet grubundaki illere geçişlerin kolaylaştırılması; alt grupta yer alan illerde çalışanların üst gruba geçişinin kısıtlı olması gibi yapısal özellikler vardır. Yani sistem “üst grup → alt grup” yönünde geçişi daha ulaşılabilir kılacak şekilde tasarlanmıştır.
Mazeret Tayinleri (Eş, Aile Birliği, Sağlık Mazereti)
Eş durumu, sağlık mazereti veya aile birliği gibi tayin sebeplerinde; ilgili personelin ve talep ettiği ildeki unvan/branş için hizmet grubu farkı önemli rol oynar. Hangi grup-gruptan geçileceği, PDC doluluk oranları ve ilgili yönetmelik hükümleri ile birlikte değerlendirilir.
Personel Planlaması ve Zorunlu Hizmet Uygulamaları
Bu sınıflandırma sistemi, sağlık bakanlığı düzeyinde personel dağılımını etkin biçimde izleyebilmek ve açık birimler ile yoğunluklu iller arasında denge kurabilmek için kullanılır. D ve E grubu iller uzun vadede daha fazla atama kontenjanı alabildiği gibi, A ve B grubu illere geçiş oldukça rekabetli olabilir.
Bölge Hizmet Grupları Listeleri Ne Kadar Sıklıkla Güncelleniyor?
Yönetim Hizmetleri Genel Müdürlüğü, bölge hizmet gruplarını yılda 6 dönem halinde yayımlar:
-
Ocak–Şubat
-
Mart–Nisan
-
Mayıs–Haziran
-
Temmuz–Ağustos
-
Eylül–Ekim
-
Kasım–Aralık
Dolayısıyla sistem iki ayda bir güncellenmektedir. Bu yapı, sağlık çalışanlarının tayin/yer değiştirme planlamalarını güncel verilere göre yapmasını zorunlu kılar. Güncel liste takip edilmeden yapılan planlamalar risk oluşturabilir.
En Güncel Liste Duyurusu
Sağlık Bakanlığı Yönetim Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nün resmi sayfası üzerinden ilgili unvan/branş bazında PDF tablolar indirilebilir. Bu yazının alt kısmında ilgili dönem için erişim linki yer alacaktır ve yeni dönem duyurusu yapıldığında bu kısım güncellenecektir.
Uygulamada Sağlık Çalışanlarının Dikkat Etmesi Gereken Hususlar
-
İl adı tek başına yeterli bir bilgi DEĞİLDİR; unvan-branş-il üçlüsü açısından hizmet grubu mutlaka kontrol edilmelidir.
-
Tayin veya alt bölge başvurusu planlayan Sağlık çalışanları için “o dönemde yayımlanmış listeye” bakmak şarttır. Eski listelere göre plan yapmak yanıltıcı olabilir.
-
Mazeret tayini başvurusu düşünenler, hem kendi bulundukları ilin hem de talep ettikleri ilin hizmet grubunu, doluluk oranlarını ve yönetmelikteki özel şartlarını birlikte değerlendirmelidir.
-
“A mı, D mi?” gibi basit sınıflamalar yanıltıcı olabilir; çalışma ortamı, kurum kültürü, şehir koşulları gibi faktörler de uzun vadeli memnuniyet açısından önemlidir.
